Sommige zaken zijn te belangrijk om aan de vrije markt over te laten. Dat realiseren we ons in Nederland maar al te goed. Daarom kennen wij in Nederland het fenomeen ‘Autoriteit’. Die is er voor allerlei deelmarkten.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet erop toe dat het eten veilig is. De Nederlandse Zorg autoriteit (NZa) heeft als taken regulering, toezicht en uitvoering op het gebied van de zorg. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op de financiële markten: op sparen, beleggen, verzekeren en lenen. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) ziet erop toe dat bedrijven eerlijk concurreren en beschermt consumentenbelangen. Dan zijn er ook nog, bijvoorbeeld, de Autoriteit Persoonsgegevens, de Emissieautoriteit, de Autoriteit Diergeneesmiddelen, de Autoriteit Woningcorporaties en ga zo maar door.
De hoofddoelstelling van al deze autoriteiten is vergelijkbaar: het toezicht houden op deelmarkten, het reguleren, controleren en eventueel aanpakken van misstanden. Het bestaan van zo’n autoriteit leidt over het algemeen tot betere wet- en regelgeving en het voorkomen van misstanden. Een autoriteit is onafhankelijk, deskundig en heeft vérgaande bevoegdheden.
Praten we over de arbeidsmarkt, dan ligt het opeens anders. We kennen het Ministerie van Sociale Zaken (die gaat uiteindelijk over de wet- en regelgeving) en de Arbeidsinspectie (die houdt zich bezig met de arbeidsomstandigheden) en een veelheid aan adviserende instanties. Maar waar is het kritische toezicht, met de bevoegdheden zoals dat op de andere deelmarkten bestaat? Dat ontbreekt. Als het gaat om de arbeidsmarkt houdt Nederland niet van autoriteiten, kiezen we voor het overlegmodel met werkgevers, werknemers en eventueel onafhankelijk deskundigen. Geïnstitutionaliseerd in instanties zoals de Raad voor de Arbeid, de SER en tientallen adviescommissies.
Daarom is het hoog tijd voor een Autoriteit Arbeidsmarkten, die erop toeziet dat de arbeidsmarkt zich gezond en evenwichtig ontwikkelt. Deelterreinen genoeg: het ontslagrecht, de verhouding tussen ZZP’ers en medewerkers met een dienstverband, de internationale migratiestromen op de arbeidsmarkt, de ontwikkeling van deeltijdbanen, de arbeidsmarktpositie van allochtonen en minder validen, tijdelijke dienstverbanden. Het is hoog tijd dat daarnaar gekeken wordt met een brede, onafhankelijke blik, waar misstanden wettelijk en publiekelijk worden bestreden en van waaruit verstandig beleid wordt geïnitieerd. Het is weer tijd voor een Autoriteit!
