Vorige week (14 oktober 2019) deelde stressexpert en Chief Health Officer Willem van Rhenen, verbonden aan Arbo Unie, alarmerende cijfers. Niet alleen is het aantal gevallen van burn-out in de afgelopen 20 jaar verdubbeld, maar inmiddels heeft een kwart van de werkenden regelmatig stressklachten en is het zelfs beroepsziekte nummer één in ons land. Daarbij is het ook nog eens zo dat dit voor steeds meer sectoren en verschillende leeftijdsgroepen blijkt op te gaan. De ronduit schokkende verwachting is dat in 2030 maar liefst 25% van de beroepsbevolking thuis zit of beduidend minder functioneert door stress en overbelasting.
Je zou denken dat met alle ervaringen en communicatie van de afgelopen jaren zowel werkgevers als werknemers hier reeds doeltreffend mee om gaan. Het tegendeel blijkt helaas waar. Werkstress en burn-out worden veel te vaak verkeerd behandeld, uiteindelijk kan dit vervelende gevolgen hebben voor zowel medewerkers als de werkgevers. Onder meer Arbo Unie bepleit dan ook een meer doeltreffende aanpak gericht op het voorkomen en verhelpen van de oorzaken van stress.
Stress en burn-out zijn echter niet alleen werkgerelateerd!
Al in de jaren zestig stelden de Amerikaanse psychiaters Holmes en Rahe na wetenschappelijk onderzoek een ‘stress-schaal’ op met de impact van gebeurtenissen op iemands leven en de relatie met ziek worden. De uitkomsten van hun onderzoek zijn nog steeds actueel. Opvallend genoeg blijkt eruit dat de meest ingrijpende gebeurtenissen privé plaatsvinden.
Het is dan ook een misvatting dat ‘werk’ de bron van alle ellende is.
Natuurlijk, de workload moet realistisch zijn en er moet een goede match zijn tussen de werkzaamheden en bijvoorbeeld de competenties van de uitvoerende persoon. Er spelen echter nog een aantal andere zaken mee, dat van invloed is op de stressbestendigheid van medewerkers, zoals:
- impactvolle gebeurtenissen, zoals hierboven genoemd;
- bepaalde karaktereigenschappen (risicoprofielen, Freudenberger, 1974);
- te weinig rust en ontspanning, slaap en/of de juiste beweging.
En dan is er nog een minder bekende, maar zeer relevante oorzaak:
Ons eten bevat tegenwoordig aanzienlijk minder voedingsstoffen, onder meer door chemische bestrijdingsmiddelen en bodemverarming. Als de benodigde, essentiële mineralen niet meer in de grond zitten, dan komen ze logischerwijs ook niet meer in de gewassen die we eten. En zelfs als je wel gezond eet, kan je lichaam ontregeld zijn, waardoor voedingsstoffen niet meer volledig worden opgenomen. Zo loop je ongemerkt een tekort aan vitames en mineralen op (meta studie Newcastle University, 2014), waardoor de biochemie in je lichaam uiteindelijk wordt ontregeld en je stressbestendigheid aanzienlijk daalt. Dus ook bij gelijke werkdruk die je eerder prima aan kon, kan dan overbelasting ontstaan.
Daarnaast kan stress je IQ in die periode met maar liefst 15 tot 20 punten doen afnemen! Extra wrang als je bedenkt dat mensen in dergelijke situaties juist harder gaan werken om De zaken voor elkaar te blijven krijgen, terwijl ze op dat moment over minder cognitieve capaciteiten beschikken... Een ware uitputtingsslag.
Maar wat kun je dan concreet doen tegen stress en overbelasting?
Dit lijkt misschien niet zo’n eenvoudige opgave. Dezelfde werkdruk kan door verschillende mensen immers totaal anders worden ervaren. In aanvulling op de terechte en voor de hand liggende suggesties van Willem van Rhenen, bestaat er inmiddels echter een verrassend effectieve aanpak, ontwikkeld door het Centrum voor Stressologie. Hun uitgangspunt is dat stress meer biologie is dan psychologie. Natuurlijk kan iemand mentale problemen krijgen door stress, dat zijn echter de logische gevolgen van de biochemische processen in hun lijf. Een burn-out is in feite een totale meltdown van de hormoonhuishouding. Stress remt de productie van gelukshormonen. En helaas heb je diezelfde gelukshormonen juist nodig om uit de stress te komen. Een vicieuze cirkel dus.
Zorg ervoor dat je de fasen onderweg naar een burn-out kent en hèrkent, zodat je medewerkers tijdig kunt faciliteren. Moedig gezonde voedingspatronen, voldoende rustmomenten en beweging aan. Organiseer preventief een informatiesessie met een Stressoloog, die jou en je medewerkers heldere inzichten verschaft, bewustwording vergroot, eigen verantwoordelijkheid stimuleert en concrete tips deelt.
