Herken je dat? Er zit een patroon binnen het team en wat je ook probeert het wil maar niet veranderen. Wat ik bedoel? Een herkenbaar patroon…
“Ik ben steeds degene die met ideeën en acties moet komen en het team doet passief. Neem bijvoorbeeld de agenda voor het afdelingsoverleg. Die bepaal ik steeds en dat wil ik graag anders, het overleg is van iedereen. Maar hoe vaak ik het ook vraag, steeds ben ik degene die de agenda vult, van de medewerkers komt niets.”
Hoe werkt het nou?
De hele dag nemen we dingen waar, we interpreteren, hebben een oordeel wat leidt tot een actie of bepaald gedrag. Omdat we zoveel waarnemen op een dag (we hebben nu evenveel prikkels op een dag als iemand in de middeleeuwen in een heel jaar) gebeurt het interpreteren en oordelen vaak onbewust. En het oordelen komt eigenlijk neer op: “het is goed of het is fout”. Vooral het oordeel “het is fout” zet aan tot actie. Het voorbeeld van hierboven in een overzicht:
Hoe doorbreek je het patroon?
Als we het overzichtje vertalen naar waarnemen, interpreteren oordeel en actie (gedrag) ziet het er zo uit.
| Teamleider | Medewerkers | |
| Waarneming | Er komen geen agendapunten | Er komt een agenda gevuld door de teamleider |
| Interpretatie (gedachten) | Ze leveren geen punten aan, als ik geen punten kies komt er geen agenda | Kennelijk vindt ze mijn input niet belangrijk genoeg om op te wachten |
| Oordeel | Het is fout | Het is fout |
| Actie (gedrag) | Agenda opstellen | Ik wacht het wel af |
Omdat de interpretaties en de oordelen niet worden uitgesproken houden de teamleider en de medewerkers het patroon gezamenlijk in stand. Ook al willen ze eigenlijk iets anders.
Aan de slag om het patroon te doorbreken
Er zijn verschillende manieren om het patroon te doorbreken, hieronder wat tips.
1. Maak een mentale selfie
Sta bewust stil bij wat je zelf doet als je het patroon weer voorbij ziet komen.
- Wat is mijn echte waarneming
- Hoe interpreteer ik dat
- Welk oordeel koppel ik daaraan en tot slot……
- Wat doe ik dan?
Wanneer je dit helder hebt kun je het gesprek aangaan met het team, over wat jouw eigen bijdrage is aan het patroon, maar vooral ook wat je in plaats daarvan zou willen en waarom.
Dit zou er als volgt uit kunnen zien:
Teamleider: ik merk dat ik vraag om agendapunten, maar als ik vind dat het te lang duurt voordat ik ze krijg, of als er nog maar 1 dag is voor het overleg, dan maak ik toch zelf een agenda. Wat ik dan denk is: als ik nu geen agenda maak hebben we morgen geen goed overleg.
Maar wat ik eigenlijk zou willen is dat we samen bepalen wat we in het overleg bespreken. Maar ik heb ook behoefte aan een agenda vooraf.
Herkennen jullie dat ik dit iedere keer doe? Hoe willen jullie omgaan met de agenda van ons overleg? En hoe gaan we dit doen?
2. Kijk eens naar situaties waar het wel lukt
In plaats van je te focussen op: waarom lukt het niet? Kun je kijken naar soortgelijke situaties (nu of in het verleden) waarin je wel het gewenste effect had. En stel je dan de vraag:
'Wat doe ik in die situatie, wat ik ook hier kan doen?'
Bespreek met je team wat je anders wilt gaan doen en wat je daarbij van het team nodig hebt.
3. Bespreek de situatie eens met iemand anders
Misschien is er iemand in jouw omgeving met wie je de situatie kunt bespreken. Vertel over het patroon en stel de volgende vragen:
- Wat hem/haar opvalt in jouw gedrag en interpretatie (welke onbewuste aannames doe je?
- Welk effect zou jouw gedrag op hem/haar hebben en wat zou hij/zij dan doen?
- Wat zou die persoon je adviseren om te doen?
Of je nou kiest voor optie 1,2 of 3 echt het patroon doorbreken lukt alleen samen met je team. Je hebt samen het patroon opgebouwd, je zult het daarom ook met elkaar moeten doorbreken. Alleen ander gedrag laten zien, werkt niet. Mensen weten niet waarom je je anders gedraagt en daardoor krijg je meestal niet waar je op hoopt. Ineens stoppen met het maken van de agenda, gaat niet automatisch agendapunten opleveren. Het bespreken van het patroon, jouw aandeel daarin, waar je naar toe wilt en wat jij anders gaat doen, dat is de weg naar iets nieuws.
Er is nog een andere, misschien iets spannender optie: samen met je team de cirkel invullen
Een andere manier om dit aan te pakken is om met het team de cirkel in te vullen. Dat kan spannend zijn, maar het is verrassend wat je dan over elkaar te weten komt. Voor het sjabloon van de cirkel klik hier
Voor een kort filmpje over interpreteren en te snel oordelen, klik je hier.
