“Verandering is de nieuwe constante.” Ja, dat weten we nou wel. En we moeten wendbaar zijn, dienstbaar en een ‘echte bijdrage’ leveren. Waarde. Een ‘experience’ zelfs! Zeker. HR maakt de transformatie door van ondersteunende stafafdeling naar ‘business partner’. Van processen, formulieren en administratie naar coach, steun en sparringpartner van het management. Te midden van allerlei bewegingen naar zelfsturing, in de war on talent en moet HR zichzelf heruitvinden en een andere positie innemen. Dit vraagt veel van zowel de betrokken HR-medewerkers als van de rest van het personeel.
Vorige week gaf ik een workshop op ons WIN Festival in Lage Vuursche. In het programmaboekje had ik de volgende tekst laten opnemen: ‘Hoe krijg je ze mee? Mensen willen wel veranderen, maar willen niet veranderd worden. Met de komst van zelforganiserende of zelfs zelfsturende teams wordt het steeds lastiger de juiste kant op te veranderen. Wat is de sleutel om mensen in beweging te krijgen?’
Ik geloof niet in verandermanagement. Organisaties zijn organismen. Bij elkaar georganiseerde groepen mensen. Verandering van een organisatie is een meervoudige verandering van individuele mensen. Je kan van alles doen aan het creëren van de juiste randvoorwaarden en mogelijkheden. Je kunt middelen aanreiken en belemmeringen wegnemen. Daarmee vergroot je de kans op succes, zeker. Maar mensen komen pas in beweging als ze in beweging willen komen. Mensen veranderen alleen uit angst of uit verlangen. Uit noodzaak of uit passie. Het moet duidelijk zijn waarom er veranderd moet worden. En de richting moet aansprekend zijn. En die richting is pas aansprekend als deze appelleert aan een individuele, intrinsieke motivatie.
Op LinkedIn vroeg ik de wereld: Wanneer er zelforganisatie wordt toegepast of zelfs zelfsturing wordt geclaimd, er wordt Agile gewerkt of er is sprake van holacratie, wie of wat stimuleert dan de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers?
Natuurlijk, teamleden kunnen zelf hun taken uitkiezen. Maar mensen zijn bang. En lui. En gewoontedieren.
Welk proces, welke functionaris of welk mechanisme daagt de mensen uit meer uit zichzelf te halen? Over hun grenzen heen te stappen? Over de schutting te loeren en te springen?
Want ook persoonlijke ontwikkeling is een verandering. En verandering is eng. Het klinkt misschien alsof ik een negatief beeld heb van de mens. Dat was ook de reactie uit de zaal vorige week. Mensen zijn niet lui. Mensen kunnen heus wel voor zichzelf zorgen. Ze zijn volwassen. En als er de juiste cultuur met veiligheid en vertrouwen is, dan pakken mensen de handschoen heus wel op en ontwikkelen zij zichzelf.
Ik ben daar niet zo zeker van. Voor mijn tweede boek ‘En nu echt!’ deed ik veel research naar het gedrag van mensen, de werking van het brein en waarom we niet gewoon het juiste doen. Ik ontdekte welke processen zich in ons hoofd afspelen, die ons weerhouden van het zetten van de juiste stappen. Overlevingsdrang, angst voor het onbekende en de wens om er bij te horen voeren de boventoon. Iets anders gaan doen, buiten de gebaande paden gaan of je kop boven het maaiveld uitsteken is (zeker in Nederland) lastig.
Op zoek naar de rol van talent en motivatie in het formeren van zelfsturende (Agile) teams kwam ik alleen maar zaken tegen als competenties, kennis en ervaring. Allemaal elementen die iets zeggen over het verleden. Of iemand eerder gedaan heeft wat nu te doen is. Maar dat heeft slechts beperkte voorspellende waarde naar de toekomst. Niemand kan de toekomst voorspellen, maar mensen die doen wat ze leuk vinden, die uitdaging vinden in hun werk, zijn veel waardevoller voor een team dan collega’s die al jaren op de automatische piloot hetzelfde kunstje vertonen.
In de workshop liet ik de deelnemers ervaren wat een energie er loskomt als je het gaat hebben over wat je belangrijk vindt en wat je werk leuk maakt. Ook hadden we het over de remmingen, angsten en twijfels die ons weerhouden te veranderen. En natuurlijk sloot ik met de uitdaging om één kleine stap in de juiste richting te zetten. Want verandering gaat niet over grootse, strategische plannen. Nee, het gaat over vandaag iets doen, vanuit je eigen drijfveren. En als iedereen in het team vandaag dat ene stapje zet, maak je samen een grote sprong voorwaarts.
Of je nou een transformerende HR-afdeling bent, een team werkelijk zelfsturend wil laten zijn of het beste uit je medewerkers wil halen: focus op hun doelen, motivatie en drijfveren. Steek het vuurtje aan, geef het brandstof. Ga op zoek naar de koppeling tussen de gezamenlijke en de individuele doelen. Stimuleer creativiteit. En ja, ook vertrouwen en veiligheid zijn belangrijk.
Dan krijg je ze mee. Sterker nog, straks lopen ze voor je uit!
