Werkt er in jouw organisatie een leidinggevende die superieur doet? Die regelmatig manipuleert, vernederd of negeert? Die de belangen van de organisatie schendt? Je bent niet de enige! Als coach zijn er vele werknemers die me toevertrouwd hebben, dat ze ‘s ochtends met buikpijn naar het werk gaan, omdat ze zich gevangen voelen in het web van hun leidinggevende. Dit is vaak een teken van destructief leiderschapsgedrag.
De grote boosdoener binnen organisaties
Leidinggevenden zijn in de positie om hun macht te misbruiken, niet alleen tegen hun ondergeschikten maar ook tegenover de organisatie. Bij destructief leiderschap wordt er door werknemers aanhoudend vijandig verbaal en non-verbaal gedrag ervaren van leidinggevenden. Hoewel destructief leiderschap bijna nooit uitsluitend destructief is, zijn deze onheus behandelde medewerkers minder tevreden met hun werk, minder verbonden met hun organisatie en eerder geneigd te vertrekken. Jaarlijks kost het organisaties veel geld aan gezondheidsproblemen, een toename van het verzuim en productieverlies. De hoogste tijd om deze vorm van leiderschap ook eens bespreekbaar te maken.
’Spoken’ uit het verleden
Komen binnen jouw organisatie medewerkers angstig over? Zijn ze wantrouwig, apathisch en kijken ze weg? Durven ze zich niet uit te spreken? Wordt er geroddeld in de wandelgangen? Dan is de kans groot, dat jouw organisatie in het verleden te maken heeft gehad met destructief leiderschapsgedrag van voorgaande leidinggevenden. Die dynamiek die je voelt kan er al jaren zitten. Dan kun je met al je expertise en goede bedoelingen aan je medewerkers trekken tot je een ons weegt, maar dat is, zonder een specifieke aanpak bijna onbegonnen werk. Hoewel dit negatieve gedrag van voorgaande leiders niet altijd schadelijk bedoeld is, heeft het vaak wel dat effect op de werknemers. Daardoor hebben medewerkers een verminderd vertrouwen in hun eigen kunnen, voelen zich vermoeid en zijn vaak emotioneel beschadigd. Ook hun privéleven heeft hier onder te lijden.
Basisveiligheid herstellen
Destructief leiderschapsgedrag raakt vaak ook je eigen gevoelens, daarom is het lastig om het erover te hebben. En wie kun je hierin vertrouwen? Een onafhankelijke coach kan helpen bij het creëren van een veilige werksetting. Onlangs begeleidde ik een praatsessie in een niet- functionerend team. De onechte interactie, het stilzwijgen en het niet op de leidinggevende ingaan viel mij gelijk op. Er werden steeds oude koeien uit de sloot gehaald. Het team zat vastgeroest. Verviel steeds door gekrenktheid in oud gedrag. Dit kwam voort uit het feit dat voorgaande leiders bepaalde teamleden hadden voorgetrokken en achtergesteld bij beloningen. Het management heeft in dit geval het team, hoe dan ook, te lang laten zwemmen en daardoor waren ze in hun ontwikkeling gestopt. Door op een veilige manier de verstikkende gedragspatronen bloot te leggen en iedereen de tijd en ruimte geven om zich uit te spreken, kwam het oud zeer kwam naar boven. Emoties kwamen los. Langzaam begon men zich uit te spreken. Dat luchtte op. Ze vonden herkenning bij elkaar. Er ontstond een samenhorigheidsgevoel. Pas toen dat oud zeer was verholpen kon de teamleider weer ademhalen en ontspannen en met zijn team verder aan de slag.
Destructief leiderschap op de schop
Voordat jij de volgende HR- professional bent die stuk loopt op destructief leiderschapsgedrag in je organisatie, is het dus noodzakelijk om eerst de aanwezigheid van destructief leiderschap te herkennen, te benoemen en te registeren. Wees je bewust van de situatie die destructief leiderschapsgedrag mogelijk maakt om het vervolgens te kunnen aanpakken. Regeren is namelijk vooruitzien.
