Ben jij een genie?

Ik had graag eerder in mijn carrière geweten dat veel zaken gewoon te leren zijn door uitproberen, leren van fouten en opnieuw proberen. Herken jij dat stemmetje in je hoofd, dat zei: ‘Andere mensen hebben een uitzonderlijk talent – en ik niet.’?

Angela Duckworth, hoogleraar Psychologie aan de Universiteit van Pennsylvania rekent in haar boek ‘De Gritfactor, de kracht van passie en doorzettingsvermogen’ (2016) radicaal af met deze ondermijnende gedachte. Ze betoogt dat wij allen misleid zijn door talent. Dat we een onderscheid maken tussen de genieën op aarde en de gewone mensen. En dat we denken dat buitengewone prestaties niet haalbaar zijn voor gewone stervelingen.

Duckworth heeft echter goed nieuws: ze laat zien dat grit, vrij vertaald een mix van passie, doorzettingsvermogen, stoerheid en moed, belangrijker is dan talent om tot geniale prestaties te komen, én dat het te ontwikkelen is. We zien wel de sporter, die in de finale van de Olympische spelen een onmenselijke prestatie neerzet, maar we zien niet al die kleine stapjes die hij of zij in de jaren ervoor heeft gezet om zover te komen. Grootse prestaties zijn maar gedeeltelijk terug te voeren op aangeboren competenties of een natuurtalent, maar komen vooral voort uit toewijding en doorzettingsvermogen.

Ok, werken aan je grit dus, het onderzoeken en uitbouwen van je passie en doorzettingsvermogen: dat is de sleutel tot onbegrensde mogelijkheden. Is grit aangeboren? Je aanleg voor grit zit voor enige mate opgeslagen in je DNA, zo betoogt Duckworth, maar de omstandigheden in je leven, je opvoeding en je ervaringen tellen net zozeer mee. En net zoals IQ zich tijdens een mensenleven kan ontwikkelen, zo kan grit dat ook.

Hoe kan je dan zelf je grit laten groeien? Dat kan door je te concentreren op vier elementen:

• Begin met uit te zoeken wat je interessant vindt. Of dat nu gaat om internationale politiek, de theorie achter mindfulness, rustgevend tuinieren of strategische analyses op je werk maken, dat maakt niet uit. Veel mensen weten niet zo goed wat ze echt boeiend vinden. Toch ligt daar de basis om meer grit te gaan kweken: iets wat je boeiend vindt houd je langer vol. En wees niet te snel tevreden: probeer verschillende dingen uit om een echte interesse te vinden.
• Heb je een onderwerp gevonden dat je boeit? Zoek dan bewust situaties op waarbij je kunt oefenen met je interesse. Zijn er gave podcasts, is er een cursus die je zou willen volgen of zijn er (online) meer mensen met deze belangstelling? Formuleer voor jezelf een actie: wat ga je nu doen om beter te worden op dit gebied?
• Zorg voor relevantie. Ook al zit er altijd eigenbelang in je ontwikkeling (je doet het ook voor jezelf, of voor een beetje aanzien of bewondering), uiteindelijk is niets zo stimulerend als het verder helpen van anderen. Dus vraag jezelf af: Als ik beter word in mijn interessegebied, hoe kan dat ook van betekenis zijn voor anderen?

Laat hoopvolle gedachten toe. Je kent vast de uitspraak ‘What doesn’t kill you makes you stronger’. De ontwikkeling van je interesse is geen recht pad omhoog, je zult altijd te maken krijgen met onverwachte gebeurtenissen, tegenvallers en afleiding. Maar frame je jouw tegenslagen als iets dat jou nu eenmaal altijd overkomt? Of ben je ervan overtuigd dat je van die tegenslagen kunt leren? Noteer gedachten die jou kracht geven in een notitieboekje of je telefoon.

Op deze manier kan je jezelf trainen om steeds grittier te worden. Wat je dat oplevert? Een buffertje aan doorzettingsvermogen. Goed om op terug te vallen op zware momenten, maar ook de basis om stap voor stap tot betere – en misschien wel geniale – prestaties te komen.

Als je bovenstaande wilt uitproberen hierbij een paar tips.

• Laat je inspireren door de TedTalk van Angela Duckworth, bijna 20 miljoen anderen gingen je voor.
• Op haar website is een aantal grit-zelftesten te downloaden voor niet-commercieel gebruik. Hoe gritty ben je al?
• En mijn eigen tip: voor 3 euro koop je bij de Flying Tiger het ‘I’m your personal work journal’. Wekelijks kan je daar op een leuke manier kwijt wat je doelen en belangrijkste taken voor de komende week zijn, waar je wel en geen tijd aan wilt besteden en hoe je jezelf wilt belonen. Mij helpt het om focus te krijgen, en om daadwerkelijk tijd in te ruimen voor nieuwe interesses – en dus hopelijk nog grittier te worden….

Ik had nooit gedacht dat ik managementboeken zou gaan schrijven. Als ik nu kijk naar de boeken in de kast met mijn naam op de rug weet ik: Het was hard werken en het was een spannend proces, maar boeken schrijven is niet voorbehouden aan genieën. Of, om het om te draaien en in de woorden van Duckworth te zeggen: “Als je genialiteit definieert als het vermogen om toe te werken naar uitmuntendheid, onafgebroken, en met heel je wezen, ja, dan ben jij ook een genie.”